KAYIN

                       Doğu kayını (Fagus orientalis)ın yayılışı esas olarak Avrupa kayını (F.silvatika) yayılışının doğusunda yer alır ve güneydoğuda Balkan yarımadasından başlar oldukça geniş olan bu yayılış alanı Trakya’nın kuzey (Istranca dağları) ve güney (Tekirdağ) kenar dağları ile bağlantı kurarak

İstanbul mıntukası üzerinden Batı Anadolu’ya geçer ve oradan kuzey kenar dağları boyunca Kafkasya’ya ve Kırım’a kadar uzanır. Doğu Kayını Ege ve Marmara havzasında (Gediz, Demirci Murat dağları, Dursunbey-Akdağ, Alaçam ormanı, Uludağ, Kemalpaşa,Orhaneli orman mıntkaları) oldukça büyük bir yayılış gösterir.

                       Doğu Kayınının dikey yayılışı Balkan yarımadasında esas olarak 10-800 m.ler arasında bulunur ve yer yer 1100-1400 m.lere çıkar.

                       Doğu Kayını esas olarak geniş bağlantılı saf ormanlar yaptığı gibi,aşağılarda Meşe çalı ormanlarıyla da karışım yapar.Karadeniz dağlarının doğu mıntıkalarında Abies Nordmanniana ve Picea orientalis ile, batıda Abies Bornmülleriana, Pinus silvestris, Pinus nigra var Pallasiana ve Meşelerle karışır. Kayın-Göknar meşçereleri “Nem ormanları” olarak Karadeniz dağlarının denize bakan yamaçlarında bulunurlar.

                     Doğu Kayını hemen daima ılıman iklimli kenar dağlarını tercih eder buralarda ormanın en fazla bulunan ve en büyük rolü oynayan yapraklı ağaçını teşkil eder.

                       İyi yetişme ortamlarında ve sık meşçere kapalılığı içinde dikkati çekecek kadar yükseklere uzanan dolgun ve düz gövdeler yapar. Kayın genç yaşlardan başlayarak ince tali kökcükler meydana getirerek kalp kök yapar ve bu kök sistemi oldukça derine gider fakat buna rağmen Kayın’ı tamamen derin köklülerden saymamak gerekir.Kayının gelişmesinde çap büyümesinin yüksek yaşlara kadar devam etmesi karakteristiktir.Hiçbir orman ağaçında Kayında olduğu kadar meşçere bakımı ile şekillenme ve çap büyümesi üzerine etkili olunamaz.

                       Kayının bir diğer silvikültürel önceliği bir taraftan meşe ve çamlarla (Sarıçam,karaçam) diğer taraftan Ladin ve Göknarla çok iyi uyuşabilmesidir.Optimal yetişme ortamlarında çevresine karşı çok kuvvetlidir.İyi olmayan yetişme ortamlarında ise meşçere bakımı yoluyla desteğe ihtiyacı vardır.

                       2-KAYINDA MEŞÇERE BAKIMI

                   Kayın sıklıklarında ayıklama kesimlerinin zamanında başlaması, fena şekilli ve zararlı azmanların tedricen uzaklaştırılmaları gerekir.Ayıklama kesiminin yapılmadığı, direklik çağındaki Kayın meşçerelerinde önce galip meşçerenin fena şekilli ve zararlı azmanları çıkarıldıktan sonra gerçek aralama müdahaleleri ile pozitif seleksiyon uygulanır.Kayın gölgeye dayanıklı olması nedeniyle çoğunlukla canlı bir alt ve ara tabakaya sahip meşçereler kurar.Bu yüzden yüksek aralamaya en uygun türdür.

                       Kayın çoğunlukla fena şekilli gövdeler geliştirme eğiliminde olduğu için gençlikte sık büyümeli, başlangıçta sık fakat daha mutedil, meşçere yaşlandıkça tedricen kuvvetli yüksek aralama uygulanmalıdır.

                      Kayının düzensiz ve aşırı yararlanmaya konu kalite açısından bozulmuş meşçerelerde, artımın az fakat nispeten iyi nitelikli gövdeler üzerinde toplanmasının sağlanması, kötü kalitede galip gövdelerin uzaklaştırılması ve bunların yerine orta kattan iyi bireylerin galip tabakaya çıkmaları için bakım tedbirleri uygulanması gerekir.Yani kuvvetli yüksek aralamalarla baskı altında kalmış iyi bireylerin hızla tepe gelişmesi teşvik edilmelidir.

                       3-KAYINDA GENÇLEŞTİRME

                  3.1- Doğal gençleştirme

                     3.1- Büyük Alan Siper İşletmesi

                     Bu yöntemin uygulanmasında kapalılık hazırlama kesimlerinde 0,7 tohumlama kesimlerinde ise 0,6 ‘ ya düşürülür.

                     Tohumlama kesimi aşamasında tohumun toprakla temasını engelleyecek diri örtü uzaklaştırılır.Ölü örtü bulunuyorsa tohum dökümünden önce şeritler halinde temizlenir ve hatta temizlenen şeritlerde tohum dökümünden önce veya sonra toprak işlemesi yapılır.

                      İlk ışık kesimi en erken tohumlama kesiminden sonraki 2 ve çoğu kez 3 yılda ve tercihen kışın yapılır.Çünkü kayın fidecikleri kesim zararına karşı çok hassastır.Ayrıca gençliğin yeterli olup olmadığı en güvenli olarak 2.yılda anlaşılabilir. 1.ışık kesimini, gençliğin üstünü tamamen açıncaya kadar 2-4 yıl aralıklarla diğer ışık kesimleri izler.Tamamlamaya gerek duyulan durumlarda aşağı bölgelerde Meşe,yukarılarda Göknar,Sarıçam ve Karaçam karıştırılabilir.

                     Büyük alan siper işletmesinin kayında uygulanmasında özel gençleştirme süresi orta Avrupa litarütüründe 25-30 yıla kadar önerilmektedir.

                     3.1.2- Küçük Alan Siper İşletmesi

                     Bu uygulamada gençleştirme meşçerenin tamamında değil, belirli yerlerdeki guruplarda olur.

                       3.1.2.1- Hazırlama kesimleri

                       Toprağın gençliği kabul edecek tavda olduğu uygun alanlar seçildiği için her zaman bu kesime ihtiyaç duyulmaz.

                      3.1.2.2- Tohumlama Kesimi

                       Gençleştirme seçilen gurup alanı üzerinde bir tohumlama kesimi ile başlar.Hazırlama kesimine gerek duyulmayan alanlar yeterli değilse,bazı guruplarda tohumlama kesiminden önce toprak işlemesi yapılır. Öncü gençlik guruplarının bulunduğu yerlerde tohumlama kesimine gerek kalmaz.

                         3.1.2.3- Işık Kesimleri

                         Grup siper durumunda grup alanı çepeçevre yan meşçere siper etkisinin de tesiri altında olduğu için ışık kesimlerini süratli bir şekilde yapıp gençlik gurubunun üstünü açmak yani boşaltma imkanı vardır. Hatta öncü gençlik alana gelmişve kalite bakımından kabul edilebilir özellikteyse sadece boşaltma kesimi ile amaca ulaşılabilir. Küçük alan siper işletmesinde gurupların özel gençleştirme süresi 6-8 yılı geçmez. Genel gençleştirme süresi ise 30-60 yıla kadar sürebilir.

                         3.2- Yapay Gençleştirme

                         Aşırı ve düzensiz yararlanmalarla yapısı tamamen bozulmuş kayın meşçereleinin dikim yoluyla koruya dönüştürülmesinde yada kayın yetişme ortamlarının başka istilacı türlerin hakimiyetine geçtiği yerlerde öncü gurupları oluşturmak yada kayına dönüştürmek için yapay gençleştirme uygulanır.

                                                                               Ha.da teras               Ha.’a Dikilecek

               Fidan Dikim Aralık Mesafeleri              Uzunluğu                 Fidan Adedi

                             2,0 x 1,5 m.                                 4825 m.                       3300                      

                               2,0 x 1,0 m.                                 4825 m.                       5000

                              1,0 x 1,0 – 1,5 m.                         9650 m.                     10000 şeklindedir.

                     4-SONUÇ

                 Kayın Türkiye’de ve özellikle Orta Avrupa’da uzun zaman itibarlı bir ağaç türü olarak kabul edilmiş ve bu nedenle Almanlar bu ağaca “Orman Anası” adını vermişlerdir.

                     Toprak kuvvetinin korunması açısından çok makbul bir türdür.Bir başka değerli silvikültürel özelliğide bir yandan meşe ve çamlarla diğer yandan ladin ve Göknarla çok iyi uyuşabilmesidir.

                     Türkiye’nin bir çok yaşlı Kayın ormanlarını ikinci generasyonda diğer ibreli ve yapraklı türlerle (Ladin,Göknar,Çam,Akçaağaç,Ihlamur vs.) zenginleştirmek gerekir.Geniş bozuk kayın alanlarının verimli hale getirilmesinde bu yönlü büyük çalışmalara gerek vardır.