FISTIKÇAMI

       Fıstıkçamı bütün Akdeniz havzasında ılıman Lauretum iklim sahalarında yayılmıştır. Bu tür Türkiye’de kısmen küçük sahalar üzerinde kısmen dağınık ve kısmen de toplu halde

görülür. Ülkemizdeki genel alanı 30-35 bin Ha. Civarındadır.Bergama-Kozak (Yaklaşık 8-10 bin Ha.) Aydın ve Muğla-Mazon yöreleri (Yaklaşık 20 bin Ha.) toplu ve büyükçe yayılış gösterdiği yerlerdir.Bu yörelerde Fıstıkçamı en fazla 860 m’ye kadar yükselir ve kıyıdan 60-70 km. kadar içerilere girer.Karadeniz kıyı bölgeleri ile güney ve güneydoğuda lokal meşçereler kurar.

       Fıstıkçamı meşçerelerine özellikle kızılçam ve Lauretum’un ağaççık ve çalı türleri refakat eder. Fıstıkçamı,Kızılçama nazaran daha fazla ılıman iklim isteğindedir ve kontinental iklimlerden kaçınır.Kızılçam gibi sıcaklığa ve kuraklığa büyük ölçüde dayanıklı bir türdür.

       Toprak istekleri bakımından kanaatkardır. Taze kum toprağı gelişmesi için uygundur. Ülkemizdeki yayılış alanları içinde en iyi gelişme gösterdiği topraklar genellikle gevşek taze balçıklı kum topraklarıdır. Kalker topraklarında da yetişir. Fazla balçıklı veya killi topraklardan, alt tabakası ıslak veya zaman zaman su altında kalan sahalardan kaçınır.

       Fıstıkçamı ışık isteğinin çok olması nedeniyle şemsiye şeklinde tepe yapar Fıstıkçamı gençlikleri yaşlı ağaç tepelerinin gölge baskısına kısa bir süre dahi dayanamaz ve dejenere olurlar.

       Fıstıkçamı kozalak veya meyva olgunlaşma süresi 2.5 yıl, zamanı ise Ocak ayıdır.Tohum toplama zamanı Ocak-Haziran ayları arasındaki süredir. 100 Kg. kozalaktan 20 Kg. tohum elde edilir. 1000 tane ağırlığı 750 gr.dır. 1 kg tohumda ortalama tohum adedi 1330’dur Çimlenme engeli vardır giderilmesi için 24-48 saat soğuk suda bekletilmesi gerekir.

        FISTIKÇAMININ SİLVİKÜLTÜRÜ

        Fıstıkçamında meyva hasılatı bu türün en değerli ürününü ve yetiştirme amaçını oluşturur. Odun kalitesi amaçı ikinci planda kalır.Ana yayılış bölgelerinde halkın önemli bir geçim kaynağıdır. 13-15 yaşındaki bireyler üzerinde olgunlaşmış kozalaklar görülürse de ancak 20-25 yaşında bolca kozalak verimi başlar ve 60-100 yaşlarında en yüksek miktara ulaşır.İşletme amaçı kozalak üretimi ise, idare süresinin 90 yıl, odun üretimi ise 60 yıl olması uygundur.

       Odun üretimi amaçlandığında ağaçların kalitesi önem kazanır.Fıstıkçamı gençlikten itibaren fena şekilde azmanlaşma karekterdedir.Serbest büyüyen bireyler daha fazla dallanırlar

Bu nedenle 7-8 metre yükseklikte dalsız gövdeler elde edebilmek için meşçereleri ilk 15 yıl içinde sık yetiştirmek gerekir. Fakat 40. Yıldan itibaren aralıklar yaklaşık olarak 10 m’ye çıkarılır.Bu durum Fıstıkçamı’nın yüksek ışık ihtiyacına, kurak ve sıcak yetişme ortamı şartlarına uygunluk sağlar ve özellikle bu türün kendine özgü tepe şeklini almasını ve bu suretle fazla kozalak yapmasını mümkün kılar.

       Fıstıkçamı 1-2 yaşından itibaren engelsizce büyüdüğü takdirde derine giden kuvvetli kazık kök meydana getirir (birinci yılın sonunda yaklaşık olarak 1 m.)

       Fıstıkçamı tohumları diğer çam türlerinden farklı olarak, uçma yeteneği olmayan ağır tohumlar olduğu için meşe ve kayın’da olduğu gibi siper altına tohum döker ve siperi altında gençliği meydana gelir.Bu özelliği nedeniyle sadece üstten siperin söz konusu olduğu yöntemle gençleştirilir.Örneğin yandan siper (etek şeridi siper )kullanılamaz.

       Daha çok meyvası için yetiştirilen veya korunan sahalardan, eta alma genellikle yaşlı,tohum ürünü az bireylerin tek tek veya guruplar halinde kesilmesi suretiyle olur.Söz konusu kesimler esas itibarıyla tohumlama kesimi karekterini taşır Fıstıkçamı gençliği siper baskısına (gölgeye) dayanamadığı için 2-3 yıl içinde gençliğin üstü tamamen açılmalıdır.

       Fıstıkçamı kuvvetli büyümesi tepe şekli ve ışık isteklerinin fazla olması nedeniyle ileri yaşlarda seyrek ormanlar meydana getirir.Genellikle yayılış bölgelerinde Kızılçam’la karışık meşçereler oluşturur.Lauretum’un çalıları özellikle yaz kış yeşil meşeler Fıstıkçamı ormanlarının alt ve ara tabakasını teşkil ederler.Yetiştiği bölgeler itibarıyla kar kırması tehlikesine maruz değildir.Sığ köklenme halinde fırtına devirmesi olabilir.Derin kök sistemi,ibrelerde fazla su kaybını önleyen paretin oluşumu nedeniyle kuraklığa ve sıcağa karşı dayanıklıdır.Bu özellikleri nedeniyle Fıstıkçamı gerek odun verimi ve bilhassa meyva ürünü bakımından ülkemiz Lauretum zonlarında, zeytin plantasyonlarının üzerindeki sahalarda yapılacak ağaçlandırmalar için Kızılçam ve kısmen servi ile birlikte veya yalnız olarak en uygun türümüzdür.Plantasyon kurulurken amaça göre aralık mesafeler 6:x3m(555 ad/Ha.), 6x6 m (277 ad/Ha) 10x10 m (100 ad/Ha) şeklinde uygulanmalıdır.

       Suni gençleştirme yoluyla elde edilen Fıstıkçamı kültürlerinde ilk iki yıl ot alma, çapa teras tamiri ve tamamlama 2.yıldan sonra 2-3 yıl sürgün kontrolü şeklinde bakım tedbirleri alınmalıdır. 10-12 yaşlarında canlı dal budaması yapılmalıdır.

       SONUÇ

       Fıstıkçamı gerek ışık ihtiyacının fazlalığı, kurak yetişme ortamlarının ağaçı olması ve gerekse de özellikle kozalak üretimi amacı düşünüldüğünden,hektardaki gövde sayısı uygun yaşlardan itibaren 100 civarında, yani birey başına 100 m2 yaşama alanı sağlanacak şekilde ayarlanmalıdır.

       Son yıllarda İşletme Müdürlüğümüz yöresinde giderek daha fazla önem kazanan ve iyi bir gelir kaynağı olarak görülen kozalak üretimi nedeniyle ziraat arazileri ve açıklıkların ağaçlandırılmasında teşvik edilerek orman alanlarının arttırılması, dolayısıyla ülke ve yöre ekonomisine katkı sağlanması mümkün olacaktır.